II Жаҳон уруши қатнашчиси бўлган Райим бобо Юсупов Каттақўрғон туманининг Тарнов маҳалласи Жарбоши қишлоғида туғилган бўлиб, уруш бошланганида у ҳам кўп қатори ўз қишлоғида тинч, хотиржам ишлаб юрган эди. Урушнинг бошланиши унга ҳам, қишлоқдошларига ҳам ваҳимали хабар бўлиб етиб келди. Кўп ўтмай йигитларни бирин-кетин армияга чақира бошлашди. Шу жумладан Райим бобони ҳам армияга олишди. У киши ўша вақтдаги воқеаларни хотирлаб шундай дейди:- Мен эндигина 17 ёшга тўлган ёш ўсмир йигит эдим. 1942 йил декабрь ойида ҳарбий комиссариятга чақиришиб, армияга олинишим ва тайёргарлик кўришим лозимлиги буюрилди. 1943 йилнинг январь ойида ҳарбий хизматга жўнаб кетдим. Бир гуруҳ каттақўрғонлик йигитлар битта вагонда жўнадик. Бизни Ульяновск областининг Мильютинск деган жойига туширишди ва бир неча ой шу ерда машқ қилиб тайёргарлик кўрдик. Мен урушни Украинанинг Харьков шаҳридан бошладим. Бизлар ҳужум қилиб аввало Харьковни озод қилдик. Карпат тоғларидан ошиб ўтиб Руминияга кириб бордик. Немислар қаттиқ қаршилик кўрсатишди. Жуда оғир жанг олиб бордик. Эсимда, Руминиянинг Поршани деган жойида жуда қаттиқ жанг бўлди. Ўша ерда мен оғир ярадор бўлдим. Даволаниб чиққанимдан сўнг яна жангга киришдим. Болгарияда уруш олиб бордик. Болгария озод бўлгач қисмимизни Польша ерларига ўтказишди. Польшада мен артилериячи бўлиб хизмат қилдим. Польшада дарёдан сол-кўприк ясаб артилерияни олиб ўтмоқчи бўлдик. Лекин немислар буни сезиб қолиб самолётдан бомбардимон қилишди ва сол-кўприкни портлатиб юборишди. Шунда мен оёғимдан ярадор бўлдим. Санбатда даволаниб ҳарбий қисмимга қайтдим. Бир неча кун шу ерда туриб қолдик. Кейинчалик йўл топиб бошқа томондан айланиб артелерияни олиб ўтдик ва яна ҳужум бошладик. Шу ҳужум билан Берлингача етиб бордик ва урушни ғалаба билан Берлинда якунладик.
Урушдан кейин бизнинг қисмимизни Руминияга жўнатишди. Бизлар у ерда 1949 йилгача Руминияда тинчликни сақлаш ва ўзаро қарама-қаршиликларни тугатишда иштирок этдик. Фақат 1949 йили Руминияда тинчлик тўлиқ қарор топгач менга уйга қайтишимга жавоб беришди. Урушда жасорат кўрсатган жасоратларим учун кўпгина медаллар билан тақдирланганман.
Райим бобо Юсупов урушдан қайтгандан кейин қишлоқ хўжалиги техникумида ўқиб қайтди. Аввал колхозда агроном бўлиб ишлади. Кейин уни Қорадарё райони бўйича бош агроном қилиб тайинлашди. Бир муддат тафтишчи бўлиб ҳам ишлади. Кейинчалик ўз қишлоғида пахтачилик бригадаси бошлиғи бўлиб ишлаб, шу ишдан 1984 йили нафақага чиқди.
Райим бобо колхоздаги фаолияти давомида колхознинг дашт ерларидан 2000 гектар бўз ерларни ўзлаштириб, қишлоқ хўжалик оборотига қўшди. Унинг бу хизматлари учун “Меҳнат шуҳрати” ордени билан тақдирлашди. Райим бобо мамлакатимиз Мустақиллигини хурсандчилик билан кутиб олди. Ҳукуматимиз олиб бораётган сиёсатдан ва у кишига кўрсатилаётган ғамхўрликларидан беҳад миннатдор эканлигини у кишининг нигоҳларидан сезиб олиш қийин эмас. Райим бобо билан хайрлашар эканмиз, у киши дуога қўл очиб, юртимизга тинчлик-хотиржамлик, қут-барака тиладилар ва бундан кейинги авлод асло уруш нималигини билмасин, деб ният билдирдилар.
Ғафур ҚАРШИЕВ.
